Osmozowe granie – eksperyment | Kitchen Lab 4 Kids

Osmozowe granie – eksperyment

Rodzaj zasobu: Websites, printed materials (textbooks)

Adres internetowy – link https://pl.pinterest.com/

Język: PL

Opis – streszczenie

Badanie zjawiska osmozy z wykorzystaniem nasion roślin strączkowych

Pojęcia naukowe wprowadzane podczas zajęć

Osmoza, nasiona (groch, fasola, soczewica, ciecierzyca, bób), woda, wchłanianie, pęcznienie, oś symetrii, rytm

Myślenie twórcze i krytyczne

Myślenie dywergencyjne.

Myślenie matematyczne

Mierzenie czasu, układanie rytmów

Myślenie naukowe

Umiejętność porównywania według cech charakterystycznych, ciekawość poznawcza, obserwowanie, eksperymentowanie, przewidywanie, wyciąganie wniosków, stawianie hipotez i planowanie doświadczenia.

Uczenie się, jak się uczyć

Motywacja i zaangażowanie

Inne umiejętności

Współdziałanie w zespole, rozwój czynności manualnych, motoryka mała, rozwijanie kompetencji językowych (umiejętność wypowiadania się na określony temat).

Osmozowe granie – eksperyment

Cele ogólne

– Kształtowanie zrozumienia istoty zjawiska osmozy

– Zapoznanie z efektem odbicia i symetrii

– Kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych

– Wprowadzenie do układania rytmów (wychwytywanie powtarzających się sekwencji i kontynuowanie ich)

– Rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz motoryki małej

– Kształtowanie umiejętności odmierzania czasu

Słownictwo – słowa kluczowe

osmoza, nasiona (groch, fasola, soczewica, ciecierzyca, bób), woda, wchłanianie, pęcznienie, oś symetrii, rytm

Oczekiwane efekty uczenia się

Dziecko:

– Rozpoznaje i nazywa rodzaje roślin strączkowych

– Opisuje własnymi słowami zjawisko osmozy

– Stawia hipotezy i je weryfikuje

– Kontynuuje układanie rytmów

– Odnajduje w swoim otoczeniu przykłady obiektów symetrycznych

– Wskazuje zdrowe zamienniki niezdrowych przekąsek

– Mierzy czas

Umiejętności STEM – do których odnosi się scenariusz zajęć

Kluczowe dla edukacji STEM (Core STEM skills)

Kluczowe umiejętności STEM

Myślenie twórcze i krytyczne: myślenie dywergencyjne.

Myślenie naukowe: umiejętność porównywania według cech charakterystycznych, ciekawość poznawcza, obserwowanie, eksperymentowanie, przewidywanie, wyciąganie wniosków, stawianie hipotez i planowanie doświadczenia

Myślenie matematyczne: mierzenie czasu

Uczenie się, jak się uczyć: motywacja i zaangażowanie

I inne/ dodatkowe – które w naturalny sposób pojawiają się podczas zajęć, ale nie są specyficzne dla edukacji STEM

Współdziałanie w zespole, rozwój czynności manualnych, motoryka mała, rozwijanie kompetencji językowych (umiejętność wypowiadania się na określony temat)

Metodyka nauczania/ Przebieg aktywności

Wprowadzenie do zajęć

“Poznajemy nasiona roślin strączkowych” – ćwiczenie wielozmysłowe. Dzieci siadają w kole na dywanie. Nauczyciel rozsypuje na środku koła różne rodzaje nasion roślin strączkowych (groch, fasola, soczewica, ciecierzyca, bób). Następnie dzieli dzieci na 5 grup i rozdaje każdej z nich dane nasiono. Każde dziecko z grupy posiada swój obiekt poddawany obserwacji. Nauczyciel prosi dzieci o dokładną obserwację roślin. Jeśli któreś z dzieci wie co to za nasiono, dzieli się tym z innymi dziećmi z grupy. Po kilku minutach, gdy dzieci miały wystarczająco dużo czasu na zapoznanie się z nasionami, przystępujemy do następnej części zajęć. Teraz każda z grup ma możliwość opowiedzenia kilku słów o swoim nasionku rośliny strączkowej. Nauczyciel zachęca do podawania zewnętrznych cech rośliny: kolor, wielkość, kształt, faktura (gładki, szorstki). W czasie gdy dzieci opisują nasiono, nauczyciel rozdaje reszcie roślinę, o której mowa. Gdy dzieci nie znają nazw wszystkich nasion roślin strączkowych nauczyciel podaje nazwy. Podsumowując dodaje jeszcze fakt, iż wszystkie te rośliny nazywamy nasionami strączkowymi.

Tworzenie sytuacji problemowej

Nauczyciel mówi: Czy uwierzycie mi gdy powiem, że fasola potrafi wydawać dźwięki? Jeśli nie, zaraz postaram się wam to udowodnić, lecz potrzebuje waszej pomocy. Nauczyciel razem z dziećmi przystępuje do zaplanowania doświadczenia obrazującego osmozę. Ustawia przed dziećmi dwie szklanki wypełnione fasolą “z górką”.

Pytania badawcze:

Co się stanie z nasionami, gdy dolejemy do szklanek wodę?

Jak myślicie, czy efekt końcowy będzie się różnił, jeśli do jednej szklanki wlewamy wodę ciepłą a do drugiej zimną?

Co się stanie z wodą ze szklanki?

Czy to, że nasiona znajdują się w szklance wypełnionej wodą, wpłynie na ich wygląd?

Co moglibyśmy położyć pod szklankami, aby usłyszeć dźwięk wypadających ze szklanki nasion fasoli?

Formułowanie hipotez

Nauczyciel zapisuje odpowiedzi dzieci.

Weryfikacja hipotez

“Osmozowe granie” – doświadczenie dotyczące osmozy z użyciem fasoli. Przystępujemy do wykonania doświadczenia i obserwacji jego efektów. Ustawiamy naczynia z fasolą na metalowej tacy, na podwyższeniu, przed dziećmi. Dolewamy do jednej szklanki ciepłą wodę aż po brzegi, a do drugiej zimną wodę. Włączamy stoper. Następnie dzieci odmierzają czas, po jakim kolejne nasiona spadają na metalową tacę. Teraz należy zebrać obserwacje dzieci. Nauczyciel pyta:

Czy wszystkie nasiona spadły na tacę?

Co się stało z wlaną do szklanek wodą?

Czy to, że woda była ciepła miało wpływ na szybkość i ilość spadania nasion na metalową tacę?

Omówienie wyników działań i wnioskowanie

Obserwacje dotyczące kształtu i wyglądu nasion pozwolą dzieciom sformułować wniosek, że woda przeniknęła do wnętrza nasion, dzięki czemu stały się one sprężyste. Woda odpowiada za wygląd nasion. Efekt dźwiękowy (grającej fasoli) można uzyskać dzięki umieszczeniu blaszanej podkładki pod szklanką.

Po zebraniu obserwacji, należy przejść do wyjaśnienia zjawiska osmozy. Osmoza (definicja dla dzieci) – niektóre warzywa i rośliny po umieszczeniu w wodzie, proszą ją o pomoc. Chcą aby ugasiła ich pragnienie i wpłynęła do ich brzuszków, czyli do ich wnętrza. Woda lubi pomagać, więc chętnie to czyni.

Wyjaśnienie dla nauczyciela

Osmoza to przenikanie rozpuszczalnika (np. wody) przez membranę półprzepuszczalną z roztworu o niższym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o stężeniu wyższym. (wpływanie wody do wnętrza roślin (np. roślin nasion strączkowych) po umieszczeniu ich w naczyniu z wodą). Woda wędruje przez ich błonkę do środka nasiona i sprawia, że zmienia się ich wygląd np. powiększają się.

Propozycje innych działań z dziećmi

“Układamy rytmy z nasion” – zabawa matematyczna

Zabawa polega na odwzorowywaniu i kontynuowaniu rytmów wykonanych przez nauczyciela z różnych nasion. Przed rozpoczęciem zabawy każde dziecko dostaje zestaw nasion oraz tabliczkę, na której będzie układać rytm. Zabawę można modyfikować poprzez zwiększanie trudności układanych rytmów. Zawsze należy pamiętać, że po skończonym zadaniu dzieci powinny powtórzyć na głos ułożony przez siebie rytm.

Nauczyciel pyta dzieci w jaki sposób poprzez ruch możemy pokazać ten rytm (tworzenie układów rytmicznych pokazywanych ciałem) – wszystkie dzieci realizują rytm za pomocą zaproponowanego ruchu. Jeśli jest to możliwe, nauczyciel korzysta również z instrumentów muzycznych.

“Zabawa z nasionami”

Dzieci siedzą przy stolikach. Nauczyciel prowadzi krótką rozmowę dotyczącą poprzednich zabaw z odbiciem lustrzanym i proponuje dzieciom tworzenie własnych, symetrycznych obrazów. Każde dziecko otrzymuje tekturową podkładkę podzieloną na pół za pomocą taśmy lub markera. Po jednej stronie podkładki nauczyciel przykleił prosty wzór z nasion. Zadanie polega na tym, aby dzieci przygotowały taki sam wzór na drugiej części kartonowej podkładki.

“Zdrowe chipsy” – poznawanie zdrowych zamienników niezdrowego jedzenia Dzieci siadają w kole na dywanie. Nauczyciel rozpoczyna od sprawdzenia wiedzy dzieci na temat tego, czy chipsy są zdrowe? Czy można je jeść codziennie? Czy zaliczają się do zdrowego jedzenia? Następnie pyta dzieci: czy lubią chipsy i czy chętnie rezygnują z ich jedzenia? Proponuje wspólne przygotowanie zdrowych chipsów, aby dzieci nie musiały rezygnować z przekąski, którą lubią. Przystępują do wykonania zdrowych zamienników. Na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia nauczyciel wysypuje ugotowaną i odcedzoną ciecierzycę. Polewa łyżką oliwy extra virgin. Następnie dzieci kolejno podchodzą i posypują dane ziarenko według uznania (do wyboru: pieprz, sól kłodawska, majeranek, bazylia, oregano, tymianek, papryka). Teraz nauczyciel pyta dzieci: jak myślicie czy przygotowane przez nas “chipsy” będą smaczne? Następnie blaszka zostaje przekazana do kuchni, gdzie w piekarniku nagrzanym do 200 stopnie C spędzi 15 min. Po ostygnięciu dzieci dostają samodzielnie przygotowaną, chrupiącą ciecierzycę, jako podwieczorek. Po degustacji następuje rozmowa o smaku nowego dania. Czy wszystkim smakowało, jeśli nie to dlaczego? Pytamy co mogło być powodem takiego stanu rzeczy (preferencje smakowe, konsystencja nasion, przyzwyczajenie do niezdrowych potraw, potrzeba większej ilości ekspozycji na nowy smak (spróbować jeszcze kilka razy).

Ewaluacja

Rozmowa na temat eksperymentu: Jak zmieniły się nasiona? Zauważyłeś jakąś różnicę? Czy wszystkie nasiona spadły na tacę? Jak myślisz, co stało się z wodą wlaną do szklanek? Czy to, że woda była ciepła miało wpływ na szybkość i ilość spadania nasion na metalową tacę? Spróbuj opowiedzieć swoimi słowami, na czym polega zjawisko osmozy?

Lub

Ewaluacja własna dokonana przez dzieci.

Nauczyciel rozdaje dzieciom po dwie samoprzylepne karteczki, w dwóch kolorach : czerwony i zielony. Następnie zawiesza je na tablicy dzieląc jak na pół. Nauczyciel zadaje pytania dzieciom, które mają stwierdzić czy posiadają daną umiejętność lub elementy wiedzy. Jeśli coś wiedzą lub potrafią wykonać przyklejają swoją zieloną karteczkę pod odpowiadającym jej kolorem, jeśli nie, postępują odwrotnie.

Pytania:

Czy potrafisz wskazać 3 rodzaje nasion strączkowych?
Czy wiesz co to osmoza, potrafisz powiedzieć to własnymi słowami?
Czy wskażesz co jest potrzebne do doświadczenia z osmozą?
Czy dasz radę kontynuować ułożenie nasion według wzoru?
Czy potrafisz wskazać w sali obiekty symetryczne?
Czy umiesz wskazać zdrowe zamienniki chipsów?

Materiały i wyposażenie potrzebne do przeprowadzenia zajęć (narzędzia, składniki, przyprawy itp.)

Nasiona strączkowe: bób, ciecierzyca, fasola sucha, soczewica, groch – w ilości odpowiadającej liczbie dzieci w grupie, 2 wysokie szklanki, taca metalowa lub inna płytka, która będzie wydawała dźwięk po uderzeniu, ciepła woda (max. 30 stopni C), zimna woda (nie mniej niż -4 stopnie C), czajnik, stoper, rękawiczki lateksowe – w ilości odpowiadającej liczbie dzieci w grupie + nauczyciel, blaszka x2, papier do pieczenia, piekarnik, przyprawy: pieprz, sól kłodawska, majeranek, bazylia, tymianek, papryka słodka, miseczki x6 (na przyprawy), oliwa extra virgin, 400g ugotowanej ciecierzycy według zaleceń na opakowaniu (szybka wersja: kupić ciecierzycę z puszki), tabliczka do układania rytmów – w ilości odpowiadającej liczbie dzieci w grupie, tekturowa podkładka do ćwiczeń z symetrii – w ilości odpowiadającej liczbie dzieci w grupie, kolorowe karteczki samoprzylepne w dwóch kolorach: czerwony i zielony – o jedna więcej z każdego koloru niż liczba dzieci w grupie, tablica, kreda.